BİLGİSAYAR NEDİR?

Tanımı: Kullanıcıdan aldığı verilerle mantıksal(büyük, küçük vb...) ve aritmetiksel(toplama çıkatma vb…) işlemleri yapan; yaptığı işlemlerin sonucunu saklayabilen; sakladığı bilgilere istenildiğinde ulaşılabilen elektronik bir makinedir. Özetleyecek olursak veriler girildikten sonra işler,depolar ve çıktı olarak verir. Bilgisayar kendi başına iş yapamaz ancak proramlanabilir.

 

Giriş: Kişi tarafından veya bilgisayar tarafından sağlanan verilerdir. Bu veriler, sayılar, harfler, ses sinyalleri ve komutlardır. Veriler giriş birimleri tarafından toplanır.

İşlem: Veriler insanların amaçları doğrultusunda, programın yetenekleri ölçüsünde işlem basamaklarından geçer.

Bellek: Verilerin saklandığı yerdir. Giriş yapılan veriler, işlenen veriler bellekte saklanır.

Çıkış: Bilgisayar tarafından üretilen rapor, döküman, müzik, grafik, video, resimlerdir. İşlenmiş sonuçların yazılı olarak ekrandan veya diğer çıkış birimlerinden çıkarılmasıdır.

 

Bilgisayarların Özellikleri ve Bilgisayarla yapılabilenleden bazıları

• Aritmetik hesaplamaları gerçekleştirebilir.
• Verileri karşılaştırır.
• Verileri muhafaza eder.
• Verileri çok kısa zamanda arayıp bulur.
• Verileri yazılan program doğrultusunda işler.
• Büyük boyutlu problemleri kısa zamanda çözer.
• Eğitimde yardımcı olarak kullanılır.
• Bilimsel araştırmalarda kullanılır.
• Endüstrilerde üretim ve kontrol süreçleri için kullanılır.
• Oyun ve eğlence amaçlı kullanılır.
• Basın ve yayın işlemleri için kullanılır.
• Yazılı sesli ve görüntülü telekomünikasyon için kullanılır.

 

 

Bilgisayarı çalıştırabilmek için yazılım ve donanımlara ihtiyaç vardır. Bu Nedenle bilgisayarı iki bölümde inceleyeceğiz, bu haftaki konumuz Donanımlar. Konuya geçmeden önce her ikisinin de tanımını aşağıda belirtelim.

 

Bilgisayar donanımı (hardware): Bilgisayarların  elle tutulur gözle görülür fiziksel olan kısımına donanım denilmektedir.. Ekran, Klavye, Sabit disk (harddisk), Anakart…

 

Bilgisayar yazılımı (Solfware): Donanımı amacına uygun ve ihtiyaçlar doğrultusunda en verimli şekilde kullanmak için gerekli programlardır. Donanımın nasıl ve ne amçla çalışacaklarını donanıma söylerler. Bunlar genelde sürücü (driver) olarak anlandırılır. Onun haricinde İşletim Sistemleri, Kelime işlem programları, Programlama dilleri (Pascal, C#, Delphi, Visual Basic...),  film, ses programı, Ticari Programlar gibi programlar da vardır ki bunlar belirli amaca yönelik birçok donanımdan yararlanan yazılımlardır.

 

Günlük hayatımızda biz ençok yazılımlarla karşılaşsak da donanım olmadan yazılım, yazılım olmadan da donanımlar hiçbir işe yaramazlar…

 

BİLGİSAYAR DONANIMI

Bilgisayarı oluşturan gözle görülen, dokunulabilen elektronik ve mekanik bütün parçalara verilen isimdir.

 

Merkezi İşlem Birimi-MİB (Central Processing Unit-CPU-İşlemci): Bilgisayarın en önemli parçalarından biridir.  Bilgisayarın çalışma hızını belirler.  Bilgisayarın Beyni olarak nitelenebilir.  Görevi aritmetik ve mantıksal işlemleri gerçekleştirmektir.

Bilgisayarın çalışmasını düzenleyen ve programlardaki komutları tek tek işleyen birimdir. İşlem hızına göre çeşitli modelleri vardır.

 

                Merkezi İşlem Birimi; Aritmetik ve Mantık Birimi ile Kontrol Ünitesinden oluşur.

Aritmetik ve Mantık Birimi (Arithmetic & Logic Unit -ALU) : Dört işlem, verilerin karşılaştırılması, karşılaştırmanın sonucuna göre yeni işlemlerin seçilmesi ve kararların verilmesi bu birimin görevidir.

Kontrol Ünitesi ( Control Unit -CU) : Işlem akışını düzenler, komutları yorumlar ve bu komutların yerine getirilmesini sağlar. 

 

Ana Bellek :  RAM bellek ve ROM bellek olmak üzere ikiye ayrılır.

RAM Bellek (Random Access Memory- Rastgele Erişimli Bellek): Görevi, işlemcinin üzerinde işlem yapacağı verileri depolamak ve işlemci istediğinde bu verileri işlemciye göndermektir. Programların ve verilerin kullanıldıkları zaman geçici olarak depolandıkları yerdir. MİB'de işlemler yapılırken ana bellekte saklanan veriler kullanılır ve işlenen veriler (bilgi) RAM bellekte tutulur. Elektrik kesildiğinde ana bellekteki veriler kaybolur. Birimi günümüzde gigabyte (GB)'dır. PC'lerde 1, 2, 3, 4… GB ve katları şeklinde  bellekler kullanılmaktadır.

İŞLEMCİ VE BELLEK NASIL ÇALIŞIR?
 

İşlemci ile bellek arasında iki yol vardır. Adres yolu ve Veri yolu.

Adres yolu tek yönlüdür. İşlemci Belleğe istediği verinin adresini bu yoldan gönderir.

Veri yolu iki yönlüdür.  İşlemci bellekten adres yolunu kullanarak veri istediğinde, bellek bu veriyi veri yolu üzerinden işlemciye gönderir.

İşlemci ayrıca veri yolunu belleğe bilgi yazmak amacıyla da kullanabilir.  Bu durumda adres yolundan adresi gönderilen bellek alanına veri yolundan gelen bilgi kaydedilir.

 

İşlemci komutlar ile çalışır.  Bu komutların arka arkaya dizilişlerine Program denir. İşlemcinin yapabileceği her bir işlem bir Komut ile ifade edilir. Örneğin ÇARP X,Y,Q komutu işlemciye X sayısından Y sayısını çarpıp sonucu Q olarak kaydetmesini anlatır. Komutların işlemci içerisinde sırayla çalıştırılmasını yukarıda tanımladığımız Kontrol Ünitesi gerçekleştirir.

 

Bilgi Saklama Birimleri ve Bilgisayar Aritmetiği

Bilgisayar sayıları ve harfleri bizim gösterdiğimiz gibi göstermez.  Biz sayıları göstermek için rakamları (0,1,...9) ve harfleri göstermek için alfabeyi kullanırız.  Bilgisayarda sadece 2 tane rakam vardır: 0 , 1.

Bilgisayar bu iki rakamla çalışır.  Bir şey ya vardır (1) veya yoktur (0).  Buna matematikte ikili sayı sistemi denir.

Bilgisayarın en temel birimine BIT adı verilir.  1 bit bir rakamdan oluşurve bu rakam da ya sıfır(0) ya da bir (1) dir.  

Bir BIT bilgi saklamak için genellikle yetersizdir.  Bu nedenle bilgisayar 8 tane BIT’i yanyana sıralar ve bu 8 BIT’ten oluşan birimi kullanır. Bu sekiz bitlik birime BYTE adı verilir.

Bilgisayarlar sayıları ve harfleri BYTE birimini kullanarak gösterirler.  Bu nasıl oluyor diye soracak olursak bunu aşağıdaki şekil ile açıklayabiliriz:

      

8	7	6	5	4	3	2	1	Bit NO
28-1	27-1	26-1	25-1	24-1	23-1	22-1	21-1
128	64	32	16	8	4	2	1
								BYTE

  

Bir BYTE içerisinde BIT’ler soldan sağa doğru sıralanmışlardır.  Herbir bitin karşılığında bir sayı vardır. Bu sayı bit numarası ile alakalıdır. 2(bitno-1) herbir bitin karşılığı olan sayıyı verir. Örneğin 5. bitin karşılığındaki sayı 2(5-1) = 16’dır. Bilgisayar 1 olan BIT’lerin karşılarında bulunan sayıları toplayarak 1 BYTE içerisinde bulunan sayıyı bulur.

Örneğin 15 sayısı bilgisayada şu şekilde tutulur: 00001111 = 8+4+2+1 = 15

51 Sayısı = 00110011’dir.

255 Sayısı = 11111111’dir.

0 Sayısı =00000000’dır.

Alfabede bulunan her harf yine bilgisayarda BYTE ile gösterilir.  Her harfin bir numarası vardır.  Bilgisayar o numaraya göre 1 BYTE ile 1 harfi gösterebilir.  Bir BYTE ile en fazla 255 sayısı yazılabildiğine göre bir bilgisayar 256 değişik harfi saklayabilir (0..255).

BYTE en temel veri birimdir.  Bu birimin gruplanmasıyla daha büyük birimlere ulaşmak mümkündür.

 

Bilgi Ölçü Birimleri;

1  BYTE                                = 8 Bit tir.  

1024 BYTE                           = 1 KiloByte'dır. (KiloByte = KB)

1024 KB                               = 1 MegaByte'dır. (MegaByte = MB)

1024 MB                              = 1 GigaByte (GigaByte = GB)

1024 GB                               = 1 TeraByte (TeraByte = TB)

 

ROM BELLEK " Read Only Memory " Sadece okunabilir bellektir. Bu bellek üretici firma tarafından hazırlanmıştır. Bilgileri okunabilir fakat üzerinde bir değişiklik yapılamaz. Bu bilgiler makineyi kapatma veya elektrik kesintisinden etkilenmezler ve silinmezler. Kullanıcı tarafından verilen komutları işleme koyar. RAM belleğe göre oldukça pahalıdır.

 

Dış Bellek Birimleri  (Secondary Memory Devices - İkincil Bellek Araçları): Verilerin kalıcı olarak saklandığı yerdir. Dış bellek birimleri sabit diskler, CD'ler, DVD’ler, BluRAY diskler ve Flash Disklerdir. Günümüzde birimi giga byte (GB)ve terabayt (TB)'dır. Blgisayarlarda 120, 500 GB 1, 2, 3 TB harddiskler kullanılmaktadır.

Giriş Birimleri (Input Devices): Bilgisayarlara veri girmekte kullanılan araçlardır. Klavye, fare, disket, harddisk, joystick, Flash Disk, CD,DVD, tarayıcı (scanner), mikrofon, ekran (dokunmatik), barkod okuyucu ...

Çıkış Birimleri (Output Devices): Bilgisayarda elde ettiğimiz dosyaların çıkışlarını görmek için kullanılan birimlerdir. Ekran, yazıcı, çizici, prejeksiyon ...

 

DONANIMLAR VE ÖZELLİKLERİ

 

İŞLEMCİ

İşlemci, bilgisayarın birimlerinin çalışmasını ve bu birimler arasındaki veri (data) akışını kontrol eden, veri işleme (verileri değerlendirip yeni veriler üretme) görevlerini yerine getiren elektronik aygıttır. Veriler üzerindeki yaptığı işlemler, temel aritmetik işlemleri kadar basit (örneğin 1+3 gibi) ya da çok daha karmaşık (bu değeri al ve ses kartına yolla ki böylelikle hoparlörden müzik dinleyebilinsin) gibi çeşitli seviyelerde olabilir.

Aslında işlemciler, sadece bilgisayarlarda bulunan bir donanım değildir. Tüm elektronik sistemlerde işlemciler bulunur. Örneğin, otomatik çamaşır makinesi, otomatik bulaşık makinesi; fabrikalardaki otomatik cihazlar, televizyon.

 

ANAKART

Bilgisayarın elektronik parçalarının tümünün takıldığı , bağlandığı  elektronik  devredir. Başka bir ifadeyle devre elemanlarını üzerinde bulunduran (slot, soket, entegre, chip,genişleme yuvaları vs.) elektronik plakettir. Ayrıca üzerinde işlemcinin, çeşitli kartların takılacağı yuvalar; kasanın arkasına açılan kısmında fare,klavye,monitör vs. bağlama noktaları  bulunur Anakartların çoğu zaman markası yada modeli yerine üzerlerindeki chipset'in adı ile anılır oldular.

 

EKRAN KARTI

VGA (Video Graphics Adapture) video görüntü Bağdaştırıcı olarak adlandırılan bu kartların görevi CPU’dan aldığı bilgiyi ekranda göstermektir. Ekran görüntüsünün kalitesi kullanılan kartların tip ve özelliklerine göre değişebilmektedir. Ekran kartları için yüksek renk desteği ve çözünürlük ile birlikte, ekran tazeleme hızı (60 Hz -85 Hz ), bellek miktarı (1Mb – 2Gb) ve 3D (3 boyutlu görüntü) desteği önemli özelliklerdir.

 

RAM

Verilerin işlendiği ve geçici olarak saklandığı yer. Bir bilgisayarın ne kadar RAM’a sahip olması gerektiği, kullandığı işletim sistemi ve çalıştıracağı programların ihtiyaçlarına bağlıdır.

Özellikle grafik kullanıcı yüzüne sahip işletim sistemleri daha çok RAM kullanır. Kolayca sökülür, değiştirilir, taşınabilir ve takılabilir. Bir bilgisayarda işlenecek bütün veriler önce RAM belleğe yüklenir. İşlendikten sonra sonuçlar yine RAM belleğe dönerek ulaşacağı yerlere bu bellekten ulaşırlar.

 

GÜÇ KAYNAĞI

Güç kaynağının görevi, elektiriği doğru akıma çevirerek, bilgisayar sisteminin çalışması için gerekli elektirik enerjisini sağlamaktır. Elektrik voltajındaki muhtemel azalma ve artışlara karşı sistemin güvenli bir şekilde çalışmasını sağlayacak şekilde voltajı dengeleme görevini de üstlenirler. Elektronik parçalar, üzerinden elektrik akımı geçtiğinde ısınırlar ve soğutulmadıkları taktirde normal görevlerini yerine getiremezler. Bunun için güç kaynağında bir de soğutucu fan bulunur.

 

Günümüz bilgisayarlarında iki tip güç kaynağı kullanılmaktadır.

 

AT Tipi Güç Kaynağı: Sistem enerjisinin kesilmesi kasa paneline bağlı power düğmesi ile sağlanan güç kaynaklarıdır. Enerjinin verilmesi veya kesilmesi bu düğmeyle kontrol edilir. Genellikle Pentium II öncesi AT kasa ve anakartlar için kullanılmaktadır.

 

ATX Tipi Güç Kaynağı: Sistem enerjisi BIOS tarafından kapatılır veya açılır. Kasa üzerindeki Power düğmesi anakart üzerindeki powerswitsh konnektörüne bağlıdır. düğmeden gelen sinyal ile sistem enerjiyi keser veya uyku moduna geçirir. İşletim sisteminden verilen komutlada aynı işlem gerçekleştirilebilir.(Windows ta "bilgisayarı kapat" komutu)

 

ÇEVRE BİRİMLERİ

Çevre birimleri genellikle iki grupta sınıflandırılır: Giriş birimleri, Çıkış birimleri

1. Giriş Birimleri

Klavye (keyboard):

Üzerinde harfler, sayılar, işaretler ve bazı işlevleri bulunan tuşlar vardır.

Q Klavye ve F Klavye (Türkçe Daktilo Klavyesi) olmak üzere iki şekilde sınıflandırılabilir.
Q             Türkçe   klavye   Kodu(179)
F             Türkçe   klavye   Kodu(440)
Klavye üzerinde numaralar, Kilitler (Caps Lock: Işık yanıyorsa sürekli büyük harf yazar.  Yanmıyorsa sürekli küçük harf yazar, Num Lock, Scroll Lock), Özel Tuşlar (Alt, Shift, Control, Alt Gr).  

Klavye Kısayol Tuşları

CTRL+C (Kopyala)

CTRL+X (Kes)

CTRL+V (Yapıştır)

CTRL+Z (Geri Al)

DELETE (Sil)

ÜSTKRKT+DELETE (Seçili öğeyi Geri Dönüşüm Kutusu'na atmadan kalıcı olarak sil)

Bir öğeyi sürüklerken CTRL (Seçili öğeyi kopyala)

Bir öğeyi sürüklerken CTRL+ÜSTKRKT (Seçili öğeye kısayol oluştur)

F2 tuşu (Seçili öğeyi yeniden adlandır)

CTRL+SAĞ OK (Ekleme noktasını sonraki sözcüğün başına götür)

CTRL+SOL OK (Ekleme noktasını önceki sözcüğün başına götür )

CTRL+AŞAĞI OK (Ekleme noktasını sonraki paragrafın başına götür)

CTRL+YUKARI OK (Ekleme noktasını önceki paragrafın başına götür )

Ok tuşlarının herhangi biriyle birlikte CTRL+ÜSTKRKT (Bir metin bloğu vurgula)

Ok tuşlarının herhangi biriyle birlikte ÜSTKRKT (Pencere veya masaüstünde birden fazla öğe seç veya bir belgede metin seç)

CTRL+A (Tümünü seç)

F3 tuşu (Bir dosya ya da klasör ara)

ALT+ENTER (Seçili öğenin özelliklerini görüntüle)

ALT+F4 (Etkin öğeyi kapat veya etkin programdan çık)

ALT+ENTER (Seçili nesnenin özelliklerini görüntüle)

ALT+ARA ÇUBUĞU (Etkin pencere için kısayol menüsünü aç)

CTRL+F4 (Aynı anda birden çok belge açmayı sağlayan programlardaki etkin belgeyi kapat)

ALT+SEKME (Açık öğeler arasında geçiş yap)

ALT+ESC (Öğeler arasında açılma sıralarına göre dön)

F6 tuşu (Bir penceredeki veya masaüstündeki ekran öğeleri arasında dolaş)

F4 tuşu (Bilgisayarım veya Windows Gezgini'ndeki Adres çubuğu listesini görüntüle)

ÜSTKRKT+F10 (Seçili öğe için kısayol menüsünü görüntüle)

ALT+ARA ÇUBUĞU (Etkin pencere için Sistem menüsünü görüntüle)

CTRL+ESC (Başlat menüsünü görüntüle)

ALT+Bir menü adındaki altı çizili harf (Karşılık gelen menüyü görüntüle)

Açık bir menüdeki bir komut adındaki altı çizili harf (Karşılık gelen komutu gerçekleştirir)

F10 tuşu (Etkin programda menü çubuğunu etkinleştirir)

SAĞ OK (Sağdaki sonraki menüyü aç veya bir alt menü aç)

SOL OK (Soldaki sonraki menüyü aç veya bir alt menüyü kapat)

F5 tuşu (Etkin pencereyi günceleştir)

GERİ AL (Bilgisayarım ya da Windows Gezgini'nde bir seviye üstteki klasörü görüntüle)

ESC (Geçerli görevi iptal et)

CD-ROM sürücüye bir CD-ROM taktığınızda ÜSTKRKT (CD-ROM'un otomatik olarak oynatılmasını önle)

 

İletişim Kutusu Klavye Kısayollar

CTRL+SEKME (Sekmeler arasında gezin)

CTRL+ÜSTKRKT+SEKME (Sekmeler arasında geriye doğru git)

SEKME (Seçenekler arasında ileriye doğru git)

ÜSTKRKT+SEKME (Seçenekler arasında geriye doğru git)

ALT+Altı Çizili harf (İlgili komutu gerçekleştir veya ilgili seçeneği seç)

ENTER (Etkin seçeneğin veya düğmenin komutunu gerçekleştir)

ARA ÇUBUĞU (Etkin seçenek bir onay kutusuysa onay kutusunu seç veya temizle)

Ok tuşları (Etkin seçenek seçenek düğmeleri grubuysa bir düğme seç)

F1 tuşu (Yardım görüntüle)

F4 tuşu (Etkin listedeki öğeleri görüntüle)

GERİ (Kaydet veya Aç iletişim kutusunda bir klasör seçiliyse bir üst düzeydeki klasörü aç)

 

Microsoft Doğal Klavye Kısayolları

Windows Logosu (Başlat menüsünü göster veya gizle)

Windows Logosu+BREAK (Sistem Özellikleri iletişim kutusunu görüntüle)

Windows Logosu+D (Masaüstünü göster)

Windows Logosu+M (Tüm pencereleri küçült)

Windows Logosu+ÜSTKRKT+M (Küçültülmüş pencereleri geri yükle)

Windows Logosu+E (Bilgisayarım'ı aç)

Windows Logosu+F (Bir dosya veya klasör ara)

CTRL+Windows Logo+F (Bilgisayar ara)

Windows Logosu+F1 (Windows Yardımı'nı görüntüle)

Windows Logosu+ L (Klavyeyi kilitle)

Windows Logosu+R (Çalıştır iletişim kutusunu aç)

Windows Logosu+U (Hizmet Programı Yöneticisi'ni aç)

 

Erişilebilirlik Klavye Kısayolları

Sekiz saniye boyunca Sağ ÜSTKRKT (Filtre Tuşlarını aç veya kapat)

Sol ALT+Sol ÜSTKRKT+PRINT SCREEN (Yüksek Karşıtlık'ı aç veya kapat)

Sol ALT+sol ÜSTKRKT+NUM LOCK (Fare Tuşları'nı aç veya kapat)

Beş kez ÜSTKRKT (Yapışkan Tuşlar'ı aç veya kapat)

Beş saniye boyunca NUM LOCK (Geçiş Tuşları'nı aç veya kapat)

Windows Logosu+U (Hizmet Programı Yöneticisi'ni aç)

 

Windows Gezgini Klavye Kısayolları

END (Etkin pencerenin sonunu göster)

HOME (Etkin pencerenin başını göster)

NUM LOCK+Yıldız İşareti (*) (Seçili klasörün altındaki tüm alt klasörleri göster)

NUM LOCK+Artı işareti (+) (Seçili klasörün içeriğini göster)

NUM LOCK+Eksi işareti (-) (Seçili klasörü daralt)

SOL OK (Geçerli seçim genişletilmişse daralt veya üst klasörü seç)

SAĞ OK (Geçerli seçimi daraltılmışsa görüntüle veya ilk alt klasörü seç)

 

Karakter Eşlem İçin Klavye Kısayolları

Karakter kılavuzunda bir karakteri çift tıklatırsanız, kılavuz üzerinde klavye kısayollarını kullanarak hareket edebilirsiniz: SAĞ OK (Sağa veya sonraki satırın başına git)

SOL OK (Sola veya önceki satırın başına git)

YUKARI OK (Bir satır yukarı git)

AŞAĞI OK (Bir satır aşağı git)

PAGE UP (Bir defada bir ekran yukarı git)

PAGE DOWN (Bir defada bir ekran aşağı git)

HOME (Satırın başına git)

END (Satırın sonuna git)

CTRL+HOME (İlk karaktere git)

CTRL+END (Son karaktere git)

ARA ÇUBUĞU (Bir karakter seçildiğinde Büyütülmüş ve Normal modlar arasında geçiş yap)

 

Microsoft Yönetim Konsolu (MMC) Ana Pencere Klavye Kısayolları

CTRL+O (Kaydedilmiş bir konsolu aç)

CTRL+N (Yeni bir konsol aç)

CTRL+S (Açık konsolu kaydet)

CTRL+M (Bir konsol öğesi ekle veya kaldır)

CTRL+W (Yeni bir pencere aç)

F5 tuşu (Tüm konsol pencerelerinin içeriğini güncelleştir)

ALT+ARA ÇUBUĞU (MMC penceresi menüsünü görüntüle)

ALT+F4 (Konsolu kapat)

ALT+A (Eylem menüsünü görüntüle)

ALT+V (Görünüm menüsünü görüntüle)

ALT+F (Dosya menüsünü görüntüle)

ALT+O (Sık Kullanılanlar menüsünü görüntüle)

 

MMC Konsol Penceresi Klavye Kısayolları

CTRL+P (Geçerli sayfayı veya etkin bölmeyi yazdır)

ALT+Eksi işareti (-) (Etkin konsol penceresi için pencere menüsünü görüntüle)

ÜSTKRKT+F10 (Seçili öğe için Eylem kısayol menüsünü görüntüle)

F1 tuşu (Seçili öğe için varsa Yardım başlığını aç)

F5 tuşu (Tüm konsol pencerelerinin içeriğini güncelleştir)

CTRL+F10 (Etkin konsol penceresini büyüt)

CTRL+F5 (Etkin konsol penceresini geri yükle)

ALT+ENTER (Seçili öğe için varsa Özellikler iletişim kutusunu aç)

F2 tuşu (Seçili öğeyi yeniden adlandır)

CTRL+F4 (Etkin konsolu kapat. Bir konsolun tek bir konsol penceresi varsa, bu kısayol konsolu kapatır)

 

Uzak Masaüstü Bağlantısı Gezintisi

CTRL+ALT+END (Microsoft Windows Güvenlik iletişim kutusunu aç)

ALT+PAGE UP (Programlar arası soldan sağa geçiş yap)

ALT+PAGE DOWN (Programlar arası sağdan sola geçiş yap)

ALT+INSERT (Programlar arasında en sık kullanılma sırasına göre dön)

ALT+HOME (Başlat menüsünü görüntüle)

CTRL+ALT+BREAK (İstemci bilgisayarını bir pencere ve tam ekran arasında geçiş yap)

ALT+DELETE (Windows menüsünü görüntüle)

CTRL+ALT+Eksi işareti (-) (Etkin pencerenin anlık görüntüsünü Terminal Server panosunda istemciye yerleştir ve aynı işlevselliği yerel bilgisayarda PRINT SCREEN'e basarak sağlayın.)

CTRL+ALT+Artı işareti (+) (Etkin istemci penceresinin tamamının anlık görüntüsünü Terminal Server panosuna yerleştir ve aynı işlevselliği yerel bilgisayarda ALT+PRINT SCREEN'e basarak sağlayın.)

 

Microsoft Internet Explorer Gezintisi

CTRL+B (Sık Kullanılanları Düzenle iletişim kutusunu aç)

CTRL+E (Arama çubuğunu aç)

CTRL+F (Bul yardımcı programını başlat)

CTRL+H (Geçmiş çubuğunu aç)

CTRL+I (sık kullanılanlar çubuğunu aç)

CTRL+L (Aç iletişim kutusunu aç)

CTRL+N (Aynı Web adresiyle tarayıcının başka bir örneğini aç)

CTRL+O (Aç iletişim kutusunu aç, CTRL+L ile aynı)

CTRL+P (Yazdır iletişim kutusunu aç)

CTRL+R (Geçerli Web sayfasını güncelleştir)

CTRL+W (Geçerli pencereyi kapat)

 

 

Işıklı kalem (light pen):

Çizgisel kodları okumada, şekil çizme ve elyazısı yazmada kullanılır.

Grafik masası:

Özel bir kalem kullanarak ekranda yazı ve şekillerin gözükmesini sağlayan küçük kare biçiminde masa

Dokunma ekranları (touch screen):

Ekranda gözüken komut üzerine parmak ile dokunduğunda o komutun çalışmasını sağlayan ekran tipidir.

Fare (mouse):

Ekranda gözüken imleç yardımıyla komut girişi yapmaya yarar. Farenin çevre birimi olarak kullanılmasıyla işaretleme, tıklama ve sürükleme yapılarak işlemler yaptırılır.

İmleç: Farenin ekran üzerinde nerede olduğunu gösterir.

Tıklama: Farenin sol tuşuna bir kez basılmasıdır.

Çift Tıklama: Farenin sol tuşuna kısa aralıklarla iki kez tıklanmasıdır. Bir simgeye yüklenen işlevinin yerine getirilmesini sağlar.

Sürükleme: Farenin sol tuşunu basılı tutarak imlecin yerinin değiştirilmesidir.  

Tarayıcı (Scanner)

Resim, grafik ve önceden yazılmış yazıları bilgisayar ortamına aktarmakta kullanılır.

CD-ROM –DVD-ROM sürücü

CD ler disk ve disketler gibi veri depolamak için kullanılan birimlerdir. Veriler CD ye, disk ve disketlerden farklı olan optik mantığına göre kaydedilirler. Bilgisayarda veriler 1 ve 0 şeklinde işlenir ve depolanırlar. CD-ROM üzerindeki 1 ve 0 bilgileri çukur ve tümsekler ile ifade edilir.CD-ROM'da bilgiler içten dışa doğru kaydedilir. CD lerin veri saklama kapasiteleri 180 MB -800 MB arasında değişir. CD üzerine bilgiler bir kez yazılabilir, fakat birden fazla üzerine yazılabilen  REWRİTABLE (Tekrar Yazılabilir) CD-RWdenir.

 

CD üzerinde ki bilgileri okuyan donanım ürününe CD-ROM Sürücü denir. Bu sürücüler verileri, çukur ve tümsekler üzerine göderilen laser ışığının yansımasını sınıflandırarak verileri elektrik sinyaline çevirir. CD-ROM sürücülerin okuma hızları 8X-60X arasındadır. 

 

CD Writer : Kaydedilebilir (Boş) CD üzerine bilgi kaydetmek için CD Yazıcı'lar kullanılır. CD yazıcıların hızlarını temsil etmek için üç tane hız göstergesi kullanılır. Örneğin 40X 12X 40X'lik bir CD yazıcının 40  yazma hızını, 12 yeniden yazılabilir  yazma hızını, 40 okuma hızını gösterir.

 

Dijital Video Disk kelimelerinin kısaltılmış hali ile bilinen DVD’ler CD’lerin yapım teknolojisine çok benzer bir teknoloji ile üretilmişlerdir. CD’lerden farkı, daha fazla bilgiyi tek bir DVD içerisine sıkıştırabilmeleridir. Bir CD yaklaşık 650 MB’lık bilgi alırken, DVD’ler üretim formatlarına göre 4.7 Gb ile 117 Gb arasında kapasiteye sahiplerdir. DVD diskler içerisine daha fazla bilgi yüklenebildiğinden kaydedilen filmler ve oyunlar bilgisayar ekranında çok yüksek kalitede izlenir. DVD diskleri kullanabilmek için DVD sürücüler kullanılması gerekir. DVD sürücülerin hızları CD-ROM sürücülerde de olduğu gibi sayısal ifadeler kullanılır..

 

2. Çıkış Birimleri

Ekran-Monitör

Monitörler bilgisayar ile kullanıcı arasındaki görüntülü iletişimi sağlayan çıkış aygıtlarıdır.

CRT Monitörler

Bir monitörün en önemli parçası çeşitli elektronik devrelerle birlikte CRT (Chatode Ray Tube – Katot Işınlı Tüp) denilen havası boşaltılmış ve ön yüzeyi binlerce fosfor noktacığından (dot) oluşan koni şeklindeki tüptür.

                Bu tüpün geniş tarafı dikdörtgen şeklindedir. Diğer dar tarafında ise elektron tabancası bulunur.

                Tabanca içerisindeki katot levhaları tel ızgaralar ile ısıtılır ve tüp içerisinde serbestçe dolaşan elektron bulutu oluşturulur. Negatif kutuplandırılan katotlar ile pozitif kutuplandırılan ekranın dış yüzeyi arasında büyük bir gerilim farkı oluşur. Bu durumda katotlarda oluşan elektronlar dış yüzeye doğru fırlar.

                Sabit olarak yerleştirilen odaklama elemanları bu elektronları bir araya getirerek bir ışın halinde ekran orta yüzeyinde odaklar. Bu ışını ekranın istenilen taraflarına yönlendirmek için elektron tabancasının etrafında yatay ve dikey saptırma bobinleri bulunur. İşte bu ışının ön yüzeyde gezdirilmesi suretiyle ortaya görüntüler çıkar.

                Ekran kartından sinyal geldiği müddetçe bu ışın monitörün sol üst köşesinden başlayarak fosfor ile kaplı ön yüzeyi tarar. Burada fosfor kullanılmasının sebebi son nokta taranıncaya kadar resmi ekranda tutmak içindir.

                Elektron demetinin ekranı saniyede kaç defa taradığı ekran kartı tarafından belirlenir. Bu değer saniyede 50 ile 120 arasında değişir. Bu değerler “tazeleme” frekansı olarak isimlendirilir. Değerin yüksek olması görüntü kalitesini ciddi ölçüde artıracaktır. Değer düşük olursa monitörde gözü yoran kıpraşımlar daha da fazla olacaktır.

                Renkli monitörlerde renklerin oluşması için üç temel renk (kırmızı-yeşil-mavi) kullanılır. Her renk için elektron tabancası içerisinde bir ışın demeti oluşturan eleman vardır. Ayrıca ekran yüzeyi de üç ayrı renkten oluşan fosfor tabakasından oluşur. Bu tabakalar delikli bir maskenin arasından aydınlatılır. Hassas bir şekilde ayarlanan bu deliklerde her renge ait ışın demeti sadece o renge çarpar.

                Monitördeki her nokta üç ayrı renkteki fosfor damlacığından oluşur. Bu üç fosfor damlacığı da bir araya gelerek “pixel” leri oluşturur. Birbirine en yakın aynı renkteki iki noktanın merkezleri arasındaki uzaklığa “dot pitch” denir. Nokta aralığı anlamına gelen bu ifadenin bu günkü değerleri 0.24 mm ile 0.28 mm arasında değişmektedir. Bu değerlerin küçük olması görüntü kalitesinin artması anlamına gelir.

                LCD Monitörler

                LCD (Liquid Cyristal Diode) monitörlerde görüntü sıvı kristal diyotlar yardımıyla sağlanmaktadır. Bu diyotlara gerilim uygulandığında, içlerindeki moleküllerin polarizasyonu değişmekte ve beraberinde de diyodun geçirgenliği değişmektedir. Bu duruma dijital saatlerde de rastlamaktayız. Normalde şeffaf olan bu diyotlara gerilim uygulandığında geçirgenliklerini kaybederler ve siyaha dönerler. Renkli LCD monitörlerde ise çok ufak ve birden fazla diyot kamanı kullanılarak görüntü alınmaktadır.

                LCD monitörler DSTN ve TFT olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Ucuz olan ve “passive matrix” teknolojisini kullanan DSTN (Dual-Scan Twisted Nematic)’ler çözünürlükleri ve görüş açıları TFT’lerden düşük olan monitörlerdir. Bu monitörler genelde dizüstü bilgisayarlarda kullanılmaktadır. TFT (Thin Film Transistor)’ler ise “active matrix” adı verilen ve görüntüyü daha parlak ve keskin gösteren bir teknoloji kullanırlar. TFT’lerde her piksel bir ya da dört transistör tarafından kontrol edilir ve bu sayede flat panel ekranlar arasında en iyi çözünürlüğü sunarlar.

 Ekran kartı için gereken video RAM miktarı şu şekilde formüle edilebilir:

 

yatay çözünürlük x dikey çözünürlük x 1 pixel için gereken byte miktarı = ekran kartında bulunması gereken minimum ram miktarı (byte)

                16 renkte: 1 pixel için 0,5 byte

                256 renkte : 1 pixel için 1 byte

                64K renkte: 1 pixel için 2 byte

                16,7 milyon renkte: 1 pixel için 3 byte gerekir.

                Mesela: 16,7 milyon renk ve 1024 x 768 çözünürlük için;

                1024 x 768 x 3 = 2,359,296 byte = 2,4 MB (yaklaşık) video RAM gerekmektedir.

 

Sabit (Hard) Disk Sürücü            

Bir sabit diskin temel görevi veri saklamaktır. Bilgisayarın kasasına içerden monte edilmiş olması ve disklerin taşınamaması nedeniyle sabit disk adı verilir. Ancak taşınabilen sabit diskler de üretilmiştir. Sürücü motoru(Spindle Motor), adım motoru(Crash Stop), kontrol devresi, okuma-yazma kafası(Head), üzerine veri yazılan pek çok disk plakaları(disk)vardır.

Sözünü ettiğimiz bu plakalar, alüminyumdan yapılmıştır. Bu plakalar oldukça hassas olduklarından ve sürekli dönmeleri gerektiğinden kapalı bir kutu içine yerleştirilmişlerdir. Alüminyum plakalar, sürücü motoru tarafından dakikada 5400, 5900 , 7200 veya 10000 devirle döndürülür. Her bir disk için bir okuma-yazma kafası vardır. Adım motoru ise okuma-yazma kafalarının, plaka üzerinde bulunan izler (tracks) üzerinde dıştan merkeze doğru hareket etmelerini sağlar. Bir sabit diskin performansı, veriye erişim hızına ve veri transfer hızına bağlı olarak değişir. Veriye erişim süresi ne kadar az ise sabit disk o kadar hızlı demektir.

Yazıcı (printer)

Bilgisayardaki bilgilerin basılı bir kopyasını almamızı sağlar. Başka bir ifadeyle bilgisayardan elde edilen çıktıları kağıt üzerine yazan elektronik baskı birimidir. Üç çeşit yazıcı vardır:

                Nokta vuruşlu yazıcılar: Matrix şeklinde dizilmiş iğneleri bilgisayardan aldıkları emirler doğrultusunda elektromıknatıs etkisiyle hareket ettirerek kağıt ile yazıcı kafası arasında gergin duran şeride nokta vuruşlarla karakteri basan yazıcılardır.

Mürekkep püskürtmeli yazıcılar: Bu tip yazıcılar yazma prensibi olarak nokta vuruşlu yazıcılar gibi karakter basabilir. Bununla birlikte bu yazıcılar çok sessiz ve görünüşleri daha ergonomiktir.

Laser yazıcılar: Son geliştirilen yazıcı türüdür. Sessiz, yüksek baskı kalitesine sahip ve diğer yazıcılara göre daha hızlıdır. Temel olarak fotokopi makinasına benzer bir baskı tekniği kullanırlar. Fotokopi makinası ile laser yazıcıyı birbirinden ayıran özellik;baskı kaynağının bilgisayardan gelen digital kodlarının olmasıdır.

 

Hoparlör,kulaklık-mikrofon,sunu cihazı (Projeksiyon cihazı)web kamera, Joystic

Çok değişik tip ve dizayn edilmiş kulaklık ve mikrofon seçenekleri mevcuttur. Ayrı ayrı satın alma imkanı olduğu gibi kulaklık ve mikrofonun birarada olduğu modeller de vardır. Makinamızın ses kartına takılır. Aynı şekilde hoparlörde ses dinlemek için yine ses kartına takılır.

Bir bilgisayar ile ders anlatırken veya konferans veriken ekrandaki bilgilerin bir zemine yansıtılması Data Show cihazı ile olmaktadır. Ekran kartı çıkışına takılır.

Web kameralar doğrudan USB aygıtına ya da  kendi arabirim kartı ile bilgisayara takılabilen modellerden oluşan bu aygıtlar bilgisayarın dış ortamdan görüntü almasını sağlar ve yazılımla desteklenmek zorundadırlar.

Joystic, bilgisayarın oyun portuna takılır ve oyun oynamada kolaylık sağlar.

 

Network Elemanları

Bilgisayarlarınızı ortak bir haberleşme ağında buluşturmak için, hub, switch,router veya bridge diye adlandırılan donanımlara ve ethernet kablolarına gereksinim duyacaksınız.

 

Ethernet Kartı

Ağ ortamının vazgeçilmez elamanları ethernet kartları ve kablolardır. Ethernet kartı diğer bilgisayarlarla iletişiminizi sağlar. Tabi internet e girmek içinde kullanılırlar. Ağda kullanılan Ethernet kartlarının hızı, verilerin ağ üzerinden iletilme hızını belirleyen en önemli etkendir.

Hub:

Bir ağ kurarken kullanılabilecek en   basit ağ gerecidir. Bütün girişlerdeki (portlar) trafiği bütün diğer girişlere aynen yansıtır. Bundan dolayı, performansı diğer donanımlara göre daha düşüktür. Bütçeniz kısıtlı değilse hub kullanımı tavsiye edilmeyen bir durumdur. Tek avantajı (ucuzluk hariç) hiç bir ayar gerektirmemesidir.

Switch:

Kullanımı hub kadar kolay olmakla beraber, kendi içinde hangi girişe hangi bilgisayarın takılı olduğunu öğrenir ve yönlendirmeyi buna göre yapar. Dolayısıyla 1. giriş ile 3. giriş arasındaki trafik akışı, 5. giriş ile 6. girişin arasındaki trafiği etkilemez. Performansı hub'a kıyasla çok daha yüksektir. Sistem yöneticisinin herhangi bir ayar, veya programlama yapmasını gerektirmez.

Router

Kullanıcı tarafından programlanan karmaşık yönlendirmeleri ve protokol değişikliklerini yapabilir. Örnek olarak Ethernet protokolü ile çalışan bir ağ ile SNA protokolü ile çalışan bir başka ağın irtibatlandırılması için router gerekebilir.Genel olarak ağları birbirine bağlanmasında ve yönlendirilmesinde kullanılır.

Bridge

Yerel alt ağlar arası kullanılabilen bir gereçtir. İki (veya daha fazla) ağ arasında çalışan bir nevi hub olarak düşünebilirsiniz. Bir adet yerel ağ için ihtiyacınız yoktur.